Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kielcach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 sierpnia 2024 roku

Sąd Rejonowy w Kielcach VIII Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Wioletta Baran

po rozpoznaniu w dniu 9 sierpnia 2024 roku w Kielcach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko Skarbowi Państwa – Prezesowi Sądu Okręgowego w Radomiu oraz Skarbowi Państwa – Prokuraturze Okręgowej w Radomiu

o ustalenie

I. oddala powództwo;

II. zasądza od M. S. na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratury Okręgowej w Radomiu kwotę 3.600 (trzy tysiące sześćset) złotych z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty tytułem kosztów procesu;

I II. nakazuje pobrać od M. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kielcach kwotę 492,07 (czterysta dziewięćdziesiąt dwa 7/100) złote tytułem kosztów sądowych.

Sędzia Wioletta Baran

Sygn. akt VIII C 1312/22

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym dnia 10 sierpnia 2022 roku M. S. domagała się ustalenia, że mienie w kwocie 50.000 zł, zabezpieczone postanowieniem Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Radomiu z dnia 13 lipca 2021 roku, sygn. akt PO II Ds. 17.2018, jest mieniem należącym do niej i nie podlega przepadkowi. Nadto powódka wnosiła o zwolnienie przedmiotowej sumy spod zabezpieczenia majątkowego i nakazanie zwrotu tej kwoty do jej rąk. Powódka żądała także zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka podniosła, że opisanym wyżej postanowieniem zabezpieczono na mieniu podejrzanego P. I. grożącą mu karę grzywny w wymiarze 500 stawek dziennych po 100 zł każda, poprzez zajęcie ruchomości w postaci pieniędzy w kwocie 50.000 zł, ujawnionych i zatrzymanych podczas przeszukania miejsca zamieszkania podejrzanego w dniu 6 lipca 2021 roku. Pieniądze te znajdowały się w sejfie w domu podejrzanego, a funkcjonariusze zajęli wówczas sumę 75.000 zł. Powódka złożyła wniosek o zwrot tej sumy, wskazując, że należy do niej. Wniosek uwzględniono częściowo, tj. zwrócono powódce 25.000 zł. Postanowieniem z dnia 28 grudnia 2021 roku Sąd Okręgowy w Radomiu utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie o częściowym zwrocie środków. Powódka nie zgadza się z takim rozstrzygnięciem, gdyż są to środki, jakie przekazała swojej córce J. I. na przechowanie. (k. 3-5)

W odpowiedzi na pozew pozwany Skarb Państwa - Prokuratura Okręgowa w Radomiu wniósł o oddalenie powództwa i o zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu podniesiono, że argumentacja przedstawiona w pozwie jest tożsama ze stanowiskiem powódki w postępowaniu karnym. Pozwany wskazywał, że powódka dopiero teraz zgłosiła na poparcie swoich twierdzeń dowód z zeznań świadków, a nadto, że do czasu wniesienia pozwu upłynęła znaczna ilość czasu. Co do drugiego z roszczeń wskazano na jego niedopuszczalność, podnosząc, że to organ stosujący zabezpieczenie jest ewentualnie uprawniony (i obowiązany) do uchylenia postanowienia o zabezpieczeniu albo do jego zmiany, co oznacza, że powódka w niniejszym postępowaniu nie może domagać się zwrotu zajętych rzeczy (k. 64)

Strony podtrzymały swoje stanowiska aż do zamknięcia rozprawy.

Pozwany Skarb Państwa – Prezes Sądu Okręgowego w Radomiu nie złożył odpowiedzi na pozew, nie brał też udziału w prowadzonym postępowaniu. Dopiero zobowiązany do zajęcia ostatecznego stanowiska na piśmie przed zamknięciem rozprawy złożył pismo procesowe, w którym wniósł o oddalenie powództwa i o zasądzenie kosztów procesu, stwierdzając, że przyjmuje stanowisko Prokuratury jako własne. (k. 162-162v.)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Podczas przeszukania w dniu 6 lipca 2021 roku domu P. I., podejrzanego w sprawie prowadzonej przez Prokuraturę Okręgową w Radomiu, sygn. akt PO II Ds. 17.2018, funkcjonariusze Wydziału do (...) z Przestępczością Gospodarczą Komendy Wojewódzkiej Policji w R. zajęli środki pieniężne w kwocie 75.000 zł znajdujące się w sejfie, w miejscu zamieszkania podejrzanego w M., ul. (...).

Wnioskiem złożonym dnia 12 lipca 2021 roku M. S. domagała się od Prokuratury zwrotu tej sumy, twierdząc, że należy do niej i pochodzi z wypłaty gotówkowej z rachunku w (...) należącego do jej ojca T. L. w kwocie 25.000 zł oraz z wypłaty gotówkowej z rachunku bankowego w Banku (...) S.A. O/R. z jej konta w kwocie 50.000 zł.

Postanowieniem o zabezpieczeniu majątkowym wydanym przez Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Radomiu dnia 13 lipca 2021 roku, sygn. akt PO II Ds. 17.2018, zabezpieczono na mieniu P. I., podejrzanego o szereg przestępstw, w tym przestępstwo z art. 258 §1 k.k. i przestępstwo skarbowe z art. 55 §1 k.k.s. grożącą mu karę grzywny w wymiarze 500 stawek dziennych po 100 zł każda, poprzez zajęcie pieniędzy w kwocie 50.000 zł ujawnionych i zatrzymanych podczas przeszukania miejsca zamieszkania podejrzanego w M., ul. (...), w dniu 6 lipca 2021 roku.

Dowód: protokół tymczasowego zajęcia mienia ruchomego (k. 139-142), protokół przeszukania (k.143-146) postanowienie Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Radomiu dnia 13 lipca 2021 roku, sygn. akt PO II Ds. 17.2018 z uzasadnieniem (k. 9-22v.), protokół przesłuchania podejrzanego (k. 24-26), wniosek (k. 27)

Powódka złożyła zażalenie na powyższe postanowienie, zaskarżając je w całości i wnosząco jego uchylenie w całości oraz o zwrot zajętej kwoty.

Dowód: zażalenie (k. 31-32)

Postanowieniem z dnia 28 grudnia 2021 roku Sąd Okręgowy w Radomiu, sygn. akt II Kp 943/21 postanowił nie uwzględnić zażalenia i utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie.

Dowód: postanowienie Sądu Okręgowego w Radomiu z dnia 28 grudnia 2021 roku, II Kp 943/21, z uzasadnieniem (k. 33-33v.)

W dniu 10 listopada 2020 roku M. S. wypłaciła ze swojego rachunku bankowego w Banku (...) S.A. O/R. kwotę 50.000 zł.

Dowód: potwierdzenie wypłaty gotówkowej (k. 29)

W dniu 4 czerwca 2021 roku z konta w (...) należącego do T. L. wypłacono sumę 28.000 zł.

Dowód: potwierdzenie wypłaty (k. 28)

T. L. złożył pisemne oświadczenie datowane na dzień 4 lipca 2021 roku, w którym potwierdził, że wypłacił sumę 28.000 zł w dniu 4 czerwca 2021 roku ze swojego konta i że z tej kwoty przekazał córce M. S. kwotę 25.000 zł, dokładając do zakupu samochodu.

Dowód: pisemne oświadczenie (k. 30)

Powódka jest pielęgniarką, pracuje w szpitalach w R. i K., w systemie 12 - godzinnych dyżurów. Zarabiała 10.000 – 13.000 zł, obecnie zarabia ok. 13.000 zł – 15.000 zł miesięcznie. Mieszka sama w mieszkaniu w bloku, na parterze budynku; ma założony alarm i rolety zabezpieczające. Powódka nosi ze sobą gotówkę i biżuterię. Ma konto w banku, gdzie na rachunku inwestycyjnym znajdują się środki ok. 100.000 zł.

W sierpniu 2022 roku kupiła w salonie (...) za cenę 115.000 zł. Na poczet ceny wpłaciła w grudniu 2021 roku kwotę 10.000 zł, a pozostałe środki uiściła przy zakupie, w tym także przelewem bankowym.

J. I. jest córką powódki, a P. I. jej zięciem. O przeszukaniu w domu zięcia i zajęciu gotówki w dniu 6 lipca 2021 roku dowiedziała się telefonicznie od córki. Powódka przebywała wówczas wraz z wnukami u swojego byłego męża K. S. w Ł. koło J..

Dowód: częściowo zeznania powódki M. S. (k.127-127v.), zeznania świadków P. I. (k. 124v.-125), J. I. (k. 125v.), K. S. (k. 125v.-126), D. L. (k. 126v.), K. Z. (k. 126v.-127)

Powyższy stan faktyczny sprawy Sąd ustalił na podstawie dokumentów przedłożonych przez strony postępowania (art. 243 ² k.p.c.) - nie były one w żadnym zakresie kwestionowane.

Nadto Sąd uwzględnił zeznania powódki i świadków, ale tylko w części, w jakiej posłużyły one do dokonania ustaleń przedstawionych w stanie faktycznym. Sąd za wiarygodne przyjął twierdzenia, że powódka dobrze zarabia i że nosiła się z zamiarem kupna nowego samochodu, który ostatecznie zakupiła w sierpniu 2022 roku. Sąd wierzy też zapewnieniom powódki i świadków, że nosi ona przy sobie większą gotówkę. Za niewiarygodne zostały jednak uznane twierdzenia zeznających, w zakresie, w jakim twierdzili, że kwota 50.000 zł znaleziona w sejfie w domu, w którym mieszka P. I. stanowiła własność powódki. W ocenie Sądu, niezgodne z prawda są zapewnienia o tym, że powódka przez 8 miesięcy, po wypłacie kwoty 50.000 zł z banku w listopadzie 2020 roku, sumę tę przechowywała w domu, a wychodząc zabierała do pracy, na zakupy itp. w torebce. Zwłaszcza, wątpliwe są twierdzenia, że za każdym razem, gdy wyjeżdżała na noc zawoziła je do córki do miejscowości M. celem zabezpieczenia w sejfie. Sąd nie dał wiary zeznającym, że to właśnie te środki, wypłacone przez powódkę z konta w listopadzie 2020 roku, w dniu 6 lipca 2021 roku, znajdowały się u pozwanego w sejfie. Niespójne są bowiem wersje zeznających, którzy z jednej strony wskazywali na brak zaufania powódki do banku, co warunkowało trzymanie przez nią gotówki w domu, a z drugiej – na rzekome noszenie przez nią na co dzień kilkudziesięciu tysięcy złotych w torebce. Co więcej, takie zeznania stoją w sprzeczności z tym co zeznała sama powódka, tj. że za nowe auto płaciła przynajmniej w części przelewem oraz że aktualnie posiada w banku znaczne oszczędności. Skoro bowiem powódka nie ufa instytucjom bankowym i nie deponuje pieniędzy w banku, to powyższe okoliczności są niezrozumiałe. Trudno też zrozumieć jak osoba tak ostrożna i dbająca o bezpieczeństwo swoich środków, trzyma kilkadziesiąt tysięcy złotych w mieszkaniu na parterze w bloku, nosi przy sobie każdego dnia 50.000 zł w damskiej torebce, zostawia je w szafce w pracy podczas 12 - godzinnych dyżurów pełnionych w różnych placówkach, czy też chodzi z nimi np. do sklepu, albo wozi samochodem do córki, za każdym razem, gdy wyjeżdża. Zdaniem Sądu, zeznający będący najbliższą rodziną powódki oraz jej przyjaciółka, przedstawili uzgodnioną wersję wydarzeń, która jest sprzeczna z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Bez wpływu na tę ocenę pozostają wyjaśnienia zięcia powódki P. I. złożone w postępowaniu przygotowawczym, jako że z niewątpliwie miał on interes w tym, aby zajęte u niego w domu pieniądze zostały zwrócone.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest bezzasadne.

Zgodnie z art. 293 § 7 zd. 1 k.p.k. osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, o której mowa w art. 45 § 3 Kodeksu karnego, może wystąpić z powództwem przeciwko Skarbowi Państwa o ustalenie, że mienie lub jego część nie podlega przepadkowi.

W myśl art. 29b § 1 k.k.w. pozew przeciwko Skarbowi Państwa, o którym mowa w art. 293 § 7 Kodeksu postępowania karnego, lub w art. 33 § 4 Kodeksu karnego skarbowego, jest tymczasowo wolny od opłat sądowych, a w razie oddalenia powództwa powód jest obowiązany uiścić opłaty na zasadach ogólnych. Jeżeli w celu obalenia domniemania powód powołuje się na nabycie odpłatne, powinien wskazać źródło nabycia i udowodnić pochodzenie potrzebnych do nabycia środków (§ 2).

Według art. 30 k.k.w. w sprawach wytoczonych przeciwko Skarbowi Państwa reprezentuje go prezes sądu okręgowego lub naczelnik urzędu skarbowego w sprawach, w których wykonał wyrok w zakresie orzeczonego nim przepadku.

Z powyższego wynika zatem po pierwsze to, że po stronie pozwanego Skarbu Państwa Prokuratury Okręgowej w Radomiu brak jest legitymacji biernej w niniejszej sprawie. Z treści art. 29b §1 k.k.w. w zw. z art. 30 k.k.w. płynie bowiem wniosek, że w sprawach o ustalenie z art. 293 §7 k.p.k. Skarb Państwa reprezentuje prezes sądu okręgowego. W związku z tym, już tylko z tej przyczyny powództwo to przeciwko Skarbowi Państwa Prokuraturze Okręgowej w Radomiu podlegało oddaleniu.

Natomiast niezależnie od powyższego, Sąd oddalił powództwa także w stosunku co Skarbu Państwa reprezentowanego przez Prezesa Sądu Okręgowego w Radomiu, ponieważ uznał roszczenie powódki za nieudowodnione.

W myśl art. 232 k.p.c. strony mają obowiązek wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, a ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Odpowiada to założeniu, że strony powinny być zainteresowane wynikiem postępowania oraz temu, że proces jest co do zasady kontradyktoryjny – na stronach spoczywa obowiązek powoływania i przedstawiania sądowi wybranych przez siebie dowodów. Nadto samo zaprzeczenie okolicznościom dokonane przez stronę procesową wywołuje tylko ten skutek, że istotne dla rozstrzygnięcia sprawy kwestie stają się sporne i muszą być udowodnione. W razie ich nieudowodnienia sąd ocenia je na niekorzyść strony, na której spoczywał ciężar dowodu, chyba że miał możność przekonać się o prawdziwości tych twierdzeń na innej podstawie (postan. Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 1975 roku, III CRN 26/75, LEX nr 7692). Przepis art. 6 k.c. wskazuje przy tym jednoznacznie na kim spoczywa ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.) (por. uzasadn. wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNAP 1997/6-7/76). Zachowana w przepisie art. 232 zdanie drugie k.p.c. możliwość przeprowadzenia przez sąd dowodu niewskazanego przez stronę, wykorzystywana może być jedynie w szczególnie wyjątkowych sytuacjach i nie może prowadzić do zastępowania strony w spełnianiu jej obowiązków, gdyż działanie sądu z urzędu mogłoby zostać odebrane jako naruszenie prawa do bezstronnego sądu i odpowiadającego mu obowiązku przestrzegania zasady równego traktowania stron (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2000 roku, V CKN 175/00, OSP 2001/7 – 8/116).

Zgodnie zatem z rozkładem ciężaru dowodu (formalnym i materialnoprawnym) na powódce spoczywał wymóg wykazania tych okoliczności, które zostały zanegowane przez pozwanego, któremu nie sprostała. Sąd omówił dowody zebrane w sprawie we wcześniejszej części uzasadnienia, stąd nie zachodzi potrzeba powielania przedstawionej tam oceny. P. warto jedynie wskazać, że zdaniem Sądu, ani przedłożone dokumenty, ani zeznania samej powódki i zgłoszonych przez nią świadków nie potwierdzają tego, że zajęte w dniu 6 lipca 2021 roku u P. I. środki pieniężne w kwocie 50.000 zł stanowiły własność M. S.. W szczególności zaś powódka nie zdołała udowodnić, że jest to suma wypłacona przez nią w listopadzie 2020 roku, a na takie źródło pochodzenia gotówki się powoływała. Jak to zostało opisane, Sąd odmówił wiary powódce i świadkom z przyczyn wyżej wyjaśnionych, uznając przedstawiony przez nich bieg wydarzeń za wersję stworzoną na użytek niniejszego postępowania.

W konsekwencji, oddaleniu podlega także drugie ze zgłoszonych roszczeń (zwolnienie kwoty spod zabezpieczenia i nakazanie jej zwrotu), z tym że Sąd podziela pogląd, iż brak jest podstaw prawnych, aby o tego rodzaju żądaniu rozstrzygać w postępowaniu prowadzonym przez sąd cywilny rozpoznający powództwo z art. 293 §7 k.p.k. Uwzględnienie takiego powództwa mogłoby skutkować jedynie następczym wydaniem przez organ, który wydał postanowienie o zabezpieczeniu, orzeczenia o uchyleniu tego postanowienia albo o jego zmianie poprzez zastosowanie innego sposobu zabezpieczenia (art. 291 §4 k.p.k.).

Mając powyższe na uwadze, Sąd oddalił powództwo (pkt I wyroku).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 §1, 1 ¹ i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., przyjmując, że powódka jako strona przegrywająca sprawę zobowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Koszty poniesione przez pozwanego Skarb Państwa Prokuraturę Okręgową w Radomiu to kwota 3.600 zł wynagrodzenia fachowego pełnomocnika według stawki ustalonej na podstawie §2 pkt 5 rozporządzenia z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Dlatego Sąd zasądził od powódki, jako przegrywającej spór w całości na rzecz tego pozwanego wyżej wymienioną kwotę wraz z należnymi odsetkami (pkt II wyroku).

Z kolei zgodnie z art. 113 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 k.p.c. obciążono powódkę strony kosztami sądowymi. W przedmiotowej sprawie tymczasowo Skarb Państwa poniósł wydatki w kwocie 492,07 zł w związku z kosztami stawiennictwa na rozprawę świadków. Według zasady odpowiedzialności za wynik procesu Sąd nakazał pobrać tę należność od powódki (pkt III wyroku).

Sędzia Wioletta Baran