Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kielcach

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym dnia 12 stycznia 2022 r. powódka A. J. domagała się zasądzenia od pozwanego (...) Towarzystwa (...) w W. na swoją rzecz kwoty 61.200,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 28.800 zł od dnia 15 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 32.400 zł od dnia 24 lipca 201 r. do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że posiada gospodarstwo rolne w W., w ramach którego prowadzi uprawy roślinne. Wskazała, że zawarła z pozwanym umowę ubezpieczenia „Ubezpieczenie bezpieczne uprawy i zwierzęta”. Kolejno podała, że 27 czerwca 2020 r. przez miejscowość, w której znajduje się gospodarstwo powódki, przeszedł trwający kilkadziesiąt minut deszcz nawalny, prowadzący do olbrzymich dewastacji upraw na skutek opadu i powstałego w jego efekcie zamulenia upraw. Powódka podała, że po przeprowadzonych zbiorach jest w stanie oszacować wartość zniszczeń w uprawach na skutek powyższych zdarzeń na 80%. Podkreśliła, że wartość ta jest możliwa do potwierdzenia w drodze porównania ilości plonów z roku 2020 (4 tony) z ustalonymi w polisie (wydajność upraw 40 t/ha, czyli planowana wysokość plonów wyniosła 20 ton), a także uwzględnia fakt, iż jedynym zdarzeniem mającym wpływ na wysokość plonów był deszcz nawalny i powstałe na jego skutek zamulenie upraw. Powódka wskazała, że poniosła szkodę o wartości 32.000 zł (80% sumy ubezpieczenia wynoszącej 40.000 zł) Następnie w doku 2021 roku w związku ze zdarzeniami z dnia 26 czerwca 2021 r. (gradobicie) oraz z dnia 11 lipca 2021 r. (deszcz nawalny) doszło do zniszczenia upraw ogórków powódki w kolejnym roku. Tym razem również podniosła, że po przeprowadzonych zbiorach jest w stanie oszacować wartość zniszczeń w uprawach na skutek powyższych zdarzeń na 90%. Wartość ta jest możliwa do potwierdzenia w drodze porównania ilości plonów z roku 2021 (2 tony) z ustalonymi w polisie (wydajność upraw 40 t/ha, czyli planowana wysokość plonów wyniosła 20 ton), a także uwzględnia fakt, iż jedynym zdarzeniem mającym wpływ na wysokość plonów było najpierw gradobicie, a następnie w ciągu 2 tygodni deszcz nawalny. Powódka poniosła więc szkodę o wartości 36.000 zł (90% sumy ubezpieczenia wynoszącej 40.000 zł). Powódka wskazała, że każdą z tych szkód zgłosiła do pozwanego. W dniu 7 lipca 2020 r. likwidator szkody z ramienia pozwanego dokonując analizy szkody stwierdził, że na skutek zamulenia upraw całkowicie uszkodzonych zostało co najmniej 65% liści, a nie uszkodzonych jest jedynie 10 %. Ostatecznie jednak w każdym wypadku pozwany odmówił wypłaty odszkodowania. Powódka zaznaczyła, że ma tylko jednego odbiorcę ogórków – A. R., który w latach 2020 i 2021 odbierał cały plon. W 2020 r. wyniósł on 4 tony, a w 2021r. 2 tony, co wprost wskazuje na wysokość plonu i rozmiar powstałych szkód. Powódka podniosła, że odpowiedzialność pozwanego wywodzi się z §4 ust. 6 OWU, pozwany odpowiada za szkody objęte ochroną ubezpieczeniową, jeżeli szkody w plonie głównym wyniosą co najmniej 10 %. Wskazała, że zgodnie z postanowieniami OWU i §15 ust. 3 OWU, podstawę ustalenia wysokości szkody stanowią ilościowe ubytki plonów w kolejnych latach, powstałe na skutek deszczu nawalnego ( a w 2021 r. deszczu nawalnego i gradobicia). Podała, że w §4 ust. 5 pozwany przewidział udział własny w szkodzie wynoszący 10%, wobec czego powódka pomniejszyła swe żądanie:

- za szkodę powstałą w roku 2020 – 28.800 zł (32.000 zł szkody pomniejszone o 10%);

- za szkodę powstałą w roku 2021 – 32.400 zł (36.000 zł szkody pomniejszone o 10%). (k.3-5)

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) Towarzystwo (...) w W. wniosło o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu swego stanowiska, pozwany wskazał, że odmówił przyjęcia odpowiedzialności za szkodę w 2020 r., gdyż jego zdaniem nie doszło do wystąpienia szkody na skutek jednego z ryzyk objętych ochroną ubezpieczenia. Według pozwanego przyczyną uszkodzenia ogórków były długotrwałe opady deszczu, które zgodnie z zwartą polisą nie są objęte ochroną ubezpieczeniową. Następnie podał, że odmówił przyjęcia odpowiedzialności i wypłaty odszkodowania za szkodę spowodowaną gradobiciem w 2021 r., według jego ustaleń na skutek gradobicia wysokość szkody nie przekroczyła 10%, a pozwany w ramach umowy ponosi odpowiedzialność jeżeli wysokość szkody przekroczy 10% plony ubezpieczonej uprawy. Nadto wskazał, że odmówił przyjęcia odpowiedzialności i wypłaty odszkodowania za szkodę, która miała powstać w dniu 11 lipca 2021r. na skutek deszczu nawalnego, gdyż jego zdaniem nie stwierdzono wystąpienia szkody spowodowanej deszczem nawalnym. Pozwany podkreślił, że podtrzymuje stanowisko zawarte na etapie likwidacji szkody, nie uznając roszczeń powódki co do zasady jak i wysokości. Niezależnie od tego, pozwany zakwestionował sposób wyliczenia wysokości szkody. (k.47-52)

Powódka pismem procesowym z dnia 3 marca 2022 r. podtrzymała swoje dotychczasowe twierdzenia w sprawie, podając dalszą argumentację na ich potwierdzenie. (k.85-86)

Pozwany pismem z dnia 15 marca 2022 r. poinformował, iż z dniem 21 lutego 2022 r. zmienił nazwę z (...) Towarzystwo (...) na A. (...) Towarzystwo (...), co zostało odnotowane w KRS. Kolejno zauważył, iż podtrzymuje w całości dotychczasowe stanowisko w sprawie. (k.100-103)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 29 kwietnia 2020 r. A. J. zawarła z pozwanym umowę (...) bezpieczne uprawy i zwierzęta o nr (...) na okres od 30 kwietnia 2020 r. do 29 kwietnia 2021 r. Przedmiotem ubezpieczenia były ziemiopłody: warzywa dyniowate w pakiecie grad i inne ryzyka pogodowe. Gatunkiem warzyw objętych niniejszą polisą były ogórki o powierzchni uprawy 0.5 ha znajdujące się na działce numer (...). Zgodnie z umową wydajność deklarowana wynosiła 40 t/ha, przy cenie rynkowej deklarowanej 2.000 zł, na deklarowaną sumę ubezpieczenia 40.000,00 zł. Ubezpieczenie obejmowało gradobicie, inne ryzyka pogodowe w tym deszcz nawalny i przymrozki wiosenne.

Kolejno A. J. zawarła z pozwanym umowę ubezpieczenia bezpieczne uprawy i zwierzęta na kolejny okres ochrony tj. obowiązującą od dnia 13 maja 2021 r. do dnia 12 maja 2022 r. o nr (...). Przedmiotem ubezpieczenia były ziemiopłody: warzywa dyniowate w pakiecie wiosna. Gatunkiem warzyw objętych niniejszą polisą były ogórki o powierzchni uprawy 0.5 ha znajdujące się na działce numer (...). Zgodnie z umową wydajność deklarowana wynosiła 40 t/ha, przy cenie rynkowej deklarowanej 2.000 zł, na deklarowaną sumę ubezpieczenia 40.000,00 zł. Ubezpieczenie obejmowało gradobicie, inne ryzyka pogodowe w tym deszcz nawalny i przymrozki wiosenne.

Zgodnie z §2 ust. 2 pkt 2 i 7 OWU umowy ubezpieczenia szkody spowodowane przez grad oznaczają szkody powstałe wskutek opadu atmosferycznego składającego się z bryłek lodu; a szkody spowodowane przez deszcz nawalny oznaczają szkody powstałe wskutek deszczu o współczynniku wydajności o wartości co najmniej 4; w przypadku braku możliwości ustalenia tego współczynnika bierze się pod uwagę stan faktyczny i rozmiar szkód w miejscu ich powstania, świadczące wyraźnie o działaniach deszczu nawalnego.

Umowa ubezpieczenia upraw rolnych, również w zakresie rozszerzonym od ryzyka pożaru, zawierana jest z udziałem własnym ubezpieczającego wynoszącym 10% wysokości szkody. Towarzystwo odpowiada za szkody objęte ochroną ubezpieczeniową, jeżeli szkody spowodowane przez huragan, powódź, grad, ujemne skutki przezimowania, przymrozki wiosenne, deszcz nawalny, piorun, obsunięcie ziemi, lawinę w plonie głównym wyniosą co najmniej 10 %, szkody zaś spowodowane prze suszę wyniosą co najmniej 25%. (§4 ust. 5 i 6 OWU umowy ubezpieczenia)

Na podstawie §15 ust.3 OWU umowy za podstawę do obliczenia wysokości szkody przyjmuje się:

1) rzeczywistą powierzchnię pola lub jego części, na której uprawa została uszkodzona lub zniszczona (ustaloną w wyniku bezpośredniego pomiaru, na podstawie wniosku o przyznanie płatności bezpośrednich od gruntów rolnych lub innej dokumentacji gospodarstwa), nie większą jednak od powierzchni podanej we wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia,

2) określony w procentach stopień zmniejszenia plonu, ustalony na gruncie w oparciu o wykonaną analizę uszkodzeń roślin, z zastrzeżeniem postanowień ust.4,

3) sumę ubezpieczenia na 1 ha określoną we wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia, nie wyższą jednak niż wartość uprawy ustaloną na podstawie:

a) wydajności lub wartości plonu z 1 ha podanej we wniosku o zawarcie mowy ubezpieczenia lub rzeczywistej, określonej przez przedstawiciela towarzystwa w obecności właściciela upraw lub osoby przez niego upoważnionej, nie wyższej jednak niż podana we wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia, w przypadku ustalenia że wydajność lub wartość plonu jest niższa o co najmniej 20% od wartości określonej we wniosku o warcie umowy, ustala się rzeczywistą wydajność lub wartość plonu,

b) ceny jednostkowej plonu podanej we wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia, nie wyższej jednak od rynkowej ceny skupu występującej na terenie gminy {…},

c) liczby zniszczonych drzew lub krzewów oraz wartości jednostkowej sadzonek przyjętej do ubezpieczenia.

Zgodnie z §15 ust. 7 pkt. 1 OWU w przypadku wystąpienia szkody całkowitej przyjmuje się oszacowania dla kwoty wypłaconego odszkodowania dla roślin uprawnych gdy szkoda całkowita powstała przed 15 kwietnia – 17% wartości plonu, od 15 kwietnia do 10 maja – 40% wartości plonu, od 11 maja do 31 maja – 60 % wartości plonu; po 31 maja – 90% wartości plonu; dla warzyw gruntowych, gdy szkoda całkowita powstała do 31 maja jak również po tym terminie, gdy szkoda całkowita powstanie w czasie 30 dni od wysadzenia roślin lub wysiewu nasion – 25% wartości plonu, po tym okresie 90 % wartości plonu; {...}.

Zgodnie z §16 ust. 1 OWU Towarzystwo wypłaca odszkodowania w terminie 30 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o wypadku.

Dowód: polisa nr (...) k.8, polisa nr (...) k. 9, Ogólne warunki umowy k. 10-12v

W dniu 27 czerwca 2020 r. przez miejscowość w której znajduje się gospodarstwo powódki A. J. przeszedł deszcz nawalny, który spowodował zniszczenie upraw ogórków powódki, powodując zamulenie tychże upraw. Powódka zgłosiła powstałe zdarzenie pozwanemu jako swojemu ubezpieczycielowi.

W dniu 7 lipca 2020 r. na miejsce wystąpienia szkody przybył likwidator szkody z ramienia pozwanego dokonując analizy powstałych zniszczeń. Ze sporządzonej analizy wynika, że na skutek zamulenia upraw całkowicie uszkodzonych zostało co najmniej 65% liści, a nie uszkodzonych jest jedynie 10%.

Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego pozwany odmówił wypłaty odszkodowania w związku z ww. zdarzeniem, wskazując, iż w przedmiotowej sprawie stwierdzono zaburzenie cyklu rozwojowego rośliny, które zgodnie z zawartą polisą nie są objęte ochroną ubezpieczeniową.

W wyniku przeprowadzonych zbiorów ogórków w roku 2020 r. powódka uzyskała 4 tony ogórków.

Dowód: analiza szkody k. 14, decyzja z dn. 14.08.2020r. k. 13, dokumentacja fotograficzna (rok 2020) k. 27, akta szkody na płycie CD k. 66, oświadczenie A. R. k. 25.

W dniu 26 czerwca 2021r. w wyniku gradobicia, a następnie w dniu 11 lipca 2021 r. na skutek deszczu nawalnego doszło ponownie do zniszczenia upraw ogórków.

Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego pozwany odmówił wypłaty odszkodowania w związku ze szkodą z dnia 26 czerwca 2021 r., wskazując, iż w przedmiotowej sprawie na podstawie przeprowadzonych oględzin upraw i analizie uszkodzeń stwierdzono szkody w plonie głównym nie przekraczające 10%.

Nadto pozwany odmówił także wypłaty odszkodowania w związku ze szkodą z dnia 11 lipca 2021 r. wskazując, iż na podstawie przeprowadzonych oględzin w tym dokumentacji zdjęciowej nie stwierdzono szkody spowodowanej deszczem nawalnym.

W wyniku przeprowadzonych zbiorów ogórków w roku 2021 r. powódka uzyskała 2 tony ogórków.

Dowód: decyzja z dn. 23.07.2021r. k. 17, decyzja z dn. 28.07.2021 r. k.18, oświadczenie A. R. k. 25, dokumentacja fotograficzna (rok 2021) k. 27, akta szkody na płycie CD.

Powódka wielokrotnie odwoływała się od wydanych decyzji w sprawach powyższych szkód, jednakże bezskutecznie, pozwany nie znalazł podstaw do zmiany swego stanowiska.

Ponadto powódka pismem dnia 9 sierpnia 2021 r. wezwała pozwanego do zapłaty odszkodowania z tytułu szkody z dnia 27 czerwca 2020 r. w wysokości 32.000,00 zł i z tytułu szkody z dnia 26 czerwca 2021r. i 11 lipca 2021 r. w wysokości 36.000,00 zł. Niniejsze pozostało nieskuteczne.

Dowód: pisma powódki k. 15, k. 19,22, pisma pozwanego k. 16, 21, 24.

Powódka posiada uprawę ogórków na powierzchni około pół hektara. Na skutek ogromnej ulewy w 2020 r. zżółkła prawie całość uprawy. W 2021 roku również nastąpiła ulewa oraz przeszło gradobicie, powodując zniszczenia upraw. W wyniku zaistniałych zdarzeń, w latach 2020 r. i 2021 r. powódka zebrała niewielką ilość plonów w porównaniu do poprzednich lat. We wcześniejszych latach z upraw powódka uzyskiwała ponad 20 ton ogórków. Powódka posiada jednego stałego odbiorcę swoich ogórków. Mąż powódki bardzo dbał o uprawę ogórków, dokonywał oprysków ogórków, nawożenia i ich zraszania. Powódka stosowała środki ochrony roślin, nasion, nawozów.

Dowód: zeznania świadka J. Ś. k. 111-111v, zeznani świadka M. P. k. 111v-112, zeznania świadka A. R. k. 112-112v, zeznania świadka P. J. k. 112v-113, zeznania powódki A. J. k. 113., kopie dokumentów WZ i faktur z tytułu zakupu środków ochrony roślin k. 87-95

W dniu 27 czerwca 2020 r. doszło do szkody w ubezpieczonej przez powódkę uprawie ogórków, w rozumieniu OWU, a przedmiotowa szkoda polegała na zniszczeniu uprawy i objęła swym zakresem całą uprawę. W dniu 26 czerwca 2021r. i 11 lipca 2021 r. doszło do szkody w ubezpieczonej przez powódkę uprawie ogórków, w rozumieniu OWU, a przedmiotowa szkoda polegała na zniszczeniu uprawy i objęła swym zakresem całą uprawę.

Jak wynika z akt sprawy powierzchnia uprawy ogórków na ubezpieczonej przez powódce działce numer (...) w 2020 r. i w 2021 r. to 0,5 ha. Powódka mogła uzyskać wydajność plonu ogórków w 2020 r. i w 2021 r. w wysokości co najmniej 40 ton/ha przy braku wystąpienia szkód objętych umową ubezpieczenia. Z danych rynkowych wynika, że średnia cena ogórków/skupu ogórków/ w miejscu prowadzenia działalności przez powódkę wynosiła w 2020 r. 3-4 zł/kg i w 2021 r. 2-3 zł/kg i po tej cenie powódka mogła sprzedać ogórki.

Z ekonomicznego punktu widzenia przy wystąpieniu szkód w uprawie ogórków na poziomie 80-90% nie jest celowe utrzymywanie takiej uprawy, ale decyduje o tym rolnik, gdyż jej zlikwidowanie i założenie nowej wiąże się z poniesieniem podwójnych kosztów i nie każdy rolnik dysponuje środkami na ten cel w trakcie sezonu, a założenie nowej uprawy przy uwzględnieniu opóźnienia z powodu terminów w jakich doszło do szkody w ubezpieczonej uprawie ogórków nie gwarantuje uzyskania plonu.

Z danych zawartych w aktach sprawy wynika, że powstałe szkody były szkodami częściowymi.

Wysokość szkody przy uwzględnieniu zapisów OWU, w tym rzeczywistej wydajności za ha uprawy, rzeczywistej ceny rynkowej produktu objętego ubezpieczeniem/ nie wyższej jednak niż przyjętej w umowie ubezpieczenia/ przy uwzględnieniu kosztów jakich powódka nie poniosła w związku z wystąpieniem szkody, w tym z tytułu zbioru, transportu, przygotowania do sprzedaży oraz dalszych zabiegów agrotechnicznych do czasu zakończenia okresu wegetacyjnego ubezpieczonej uprawy wynosi: 61 200 zł. Ponadto nie występują nie poniesione koszty, gdyż powódka poniosła dodatkowe koszty m.in. ochrony roślin związane z zabiegami w celu zmniejszenia strat.

Dokumentacja fotograficzna wskazuje na wystąpienie szkody prawie całkowitej. Jednakże z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy wynika, że powódka zebrała część ogórków, na co są dokumenty potwierdzające od skupującego, który dotychczas zawsze skupował ogórki od powódki. Z ilości sprzedanych przez powódkę ogórków wynika, jaka była ilość utraconego plonu, który został określony w umowie ubezpieczenia.

Dowód: opinia biegłego sądowego D. D. k. 164-170, wyjaśnienia biegłego sądowego D. D. do opinii sądowej k. 186-187.

Powyższy stan faktyczny Sąd ocenił na podstawie zgromadzonych w sprawie dokumentów, zeznań świadków i powódki, a także sporządzonej na okoliczności sprawy opinii biegłego sądowego D. D.. W ocenie Sądu dowody te, w zakresie w jakim stanowiły podstawę poczynionych w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych, tworzą spójny i niebudzący wątpliwości w świetle wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a przez to zasługujący na wiarę materiał dowodowy. Stwierdzić należy, że żadna ze stron nie poddawała w wątpliwość ich wiarygodności i mocy dowodowej, również Sąd nie dopatrzył się w nich niczego, co uzasadniałoby powzięcie wątpliwości w tym zakresie.

Wskazać również należy, że zgodnie z treścią art. 229 i 230 k.p.c., okoliczności bezsporne w ogóle nie wymagały wykazywania ich prawdziwości za pomocą dowodów, albowiem zostały przez strony wprost przyznane, bądź też nie zostały zaprzeczone, co zostało przez Sąd ocenione zgodnie z regułami wskazanymi w powołanych przepisach.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. W myśl art. 805 § 2 pkt 1 k.c. przy ubezpieczeniu majątkowym świadczenie ubezpieczyciela polega na zapłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku. Ubezpieczyciel wypłaca odszkodowanie równe wysokości poniesionej przez ubezpieczonego szkody, jednak z uwzględnieniem ograniczenia odpowiedzialności do wysokości sumy ubezpieczenia, która stanowi górną granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela (art. 824 § 1 k.c.). Zgodnie bowiem z art. 824 1 § 1 k.c. odszkodowanie ma na celu wyrównać uszczerbek w sferze majątkowej poszkodowanego, a nie przyczynić się do jego wzbogacenia. Nie budzi wątpliwości, że elementem składowym zawartych pomiędzy stronami umów są postanowienia „Ogólnych warunków ubezpieczenia bezpieczne uprawy i zwierzęta”.

Wskazać trzeba, że pozwany po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego co do szkody 27 czerwca 2020 r. odmówił wypłaty odszkodowania wskazując, iż w przedmiotowej sprawie stwierdzono zaburzenie cyklu rozwojowego rośliny, które zgodnie z zawartą polisą nie są objęte ochroną ubezpieczeniową. Ponadto swojej odpowiedzialności z tytułu szkód w kolejnym roku z dnia 26 czerwca 2021 r. i 11 lipca 2021 r. także nie uznał, odmawiając wypłaty odszkodowania za poniesione straty w uprawach powódki, wskazując, iż w przedmiotowej sprawie na podstawie przeprowadzonych oględzin upraw i analizie uszkodzeń stwierdzono szkody w plonie głównym nie przekraczające 10%. Pozwany kwestionował niniejsze powództwo zarówno co do zasady jak i wysokości.

Zasady ustalania odszkodowania zawarte są w OWU umowy ubezpieczenia. Zauważyć należy, że zgodnie z § 2 ust. 2 pkt 2 i 7 OWU umowy ubezpieczenia szkody spowodowane przez grad oznaczają szkody powstałe wskutek opadu atmosferycznego składającego się z bryłek lodu; a szkody spowodowane przez deszcz nawalny oznaczają szkody powstałe wskutek deszczu o współczynniku wydajności o wartości co najmniej 4; w przypadku braku możliwości ustalenia tego współczynnika bierze się pod uwagę stan faktyczny i rozmiar szkód w miejscu ich powstania, świadczące wyraźnie o działaniach deszczu nawalnego. Towarzystwo odpowiada za szkody objęte ochroną ubezpieczeniową, jeżeli szkody spowodowane przez huragan, powódź, grad, ujemne skutki przezimowania, przymrozki wiosenne, deszcz nawalny, piorun, obsunięcie ziemi, lawinę w plonie głównym wyniosą co najmniej 10 %. (§4 ust. 5 i 6 OWU umowy ubezpieczenia)

Wysokość należnego odszkodowania z tytułu ww. szkód ustala się na podstawie §15 ust.3 OWU. Idąc dalej, zgodnie z §15 ust. 7 pkt. 1 OWU w przypadku wystąpienia szkody całkowitej przyjmuje się oszacowania dla kwoty wypłaconego odszkodowania dla roślin uprawnych gdy szkoda całkowita powstała przed 15 kwietnia – 17% wartości plonu, od 15 kwietnia do 10 maja – 40% wartości plonu, od 11 maja do 31 maja – 60 % wartości plonu; po 31 maja – 90% wartości plonu; dla warzyw gruntowych, gdy szkoda całkowita powstała do 31 maja jak również po tym terminie, gdy szkoda całkowita powstanie w czasie 30 dni od wysadzenia roślin lub wysiewu nasion – 25% wartości plonu, po tym okresie 90 % wartości plonu; {...}.

Odnosząc się do tych – opisanych wyżej – zasad weryfikacji stanowiska pozwanego w tym zakresie podjął się powołany w niniejszej sprawie przez Sąd biegły z dziedziny rolnictwa. W sporządzonej opinii po pierwsze biegły wskazał, że w przedmiotowy przypadku w dniu 27 czerwca 2020 r. doszło do szkody w ubezpieczonej przez powódkę uprawie ogórków, w rozumieniu OWU, a przedmiotowa szkoda polegała na zniszczeniu uprawy i objęła swym zakresem całą uprawę. Nadto w dniach: 26 czerwca 2021r. i 11 lipca 2021 r. doszło również do szkody w ubezpieczonej przez powódkę uprawie ogórków, w rozumieniu OWU, a przedmiotowa szkoda polegała na zniszczeniu uprawy i objęła swym zakresem całą uprawę. Jednakże w opinii biegłego sądowego wynika, że powstałe szkody były szkodami częściowymi.

Biegły podał, że dokumentacja fotograficzna wskazuje na wystąpienie szkody prawie całkowitej. Jednakże z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy wynika, że powódka zebrała część ogórków, na co są dokumenty potwierdzające od skupującego, który dotychczas zawsze skupował ogórki od powódki. Z ilości sprzedanych przez powódkę ogórków wynika, jaka była ilość utraconego plonu, który został określony w umowie ubezpieczenia.

W zakresie powierzchni upraw objętych stratą to jak wynika z dowód zgromadzonych w toku postępowania, w tym z dowód w postaci zeznań świadków i powódki powierzchnia uprawy ogórków na ubezpieczonej przez powódce działce numer (...) w 2020 r. i w 2021 r. to 0,5 ha. Tak więc przy uwzględnieniu powyższego, biegły opiniował, że powódka mogła uzyskać wydajność plonu ogórków w 2020 r. i w 2021 r. w wysokości co najmniej 40 ton/ha przy braku wystąpienia szkód objętych umową ubezpieczenia. Z danych rynkowych wynika, że średnia cena ogórków/skupu ogórków/ w miejscu prowadzenia działalności przez powódkę wynosiła w 2020 r. 3-4 zł/kg i w 2021 r. 2-3 zł/kg i po tej cenie powódka mogła sprzedać ogórki.

Biegły sądowy opiniował także w zakresie spornej okoliczności tj. wysokości poniesionej przez powódkę szkody. Przy tym wskazał, iż wysokość szkody przy uwzględnieniu zapisów OWU, w tym rzeczywistej wydajności za ha uprawy, rzeczywistej ceny rynkowej produktu objętego ubezpieczeniem/ nie wyższej jednak niż przyjętej w umowie ubezpieczenia/ przy uwzględnieniu kosztów jakich powódka nie poniosła w związku z wystąpieniem szkody, w tym z tytułu zbioru, transportu, przygotowania do sprzedaży oraz dalszych zabiegów agrotechnicznych do czasu zakończenia okresu wegetacyjnego ubezpieczonej uprawy wynosi: 61 200 zł. Ponadto nie występują nie poniesione koszty, gdyż powódka poniosła dodatkowe koszty m.in. ochrony roślin związane z zabiegami w celu zmniejszenia strat.

W świetle powyższych ustaleń, stanowisko pozwanego jakoby w 2020 r. do wystąpienia szkody nie doszło na skutek jednego z ryzyk objętych ochrona ubezpieczenia oraz, że wysokość szkody spowodowanej gradobiciem 26 czerwca 2021 r. nie przekroczyła 10%, wobec zniszczeń z dnia 11 lipca 2021 r., i że nie stwierdzono wystąpienia szkody spowodowanej deszczem nawalnym, Sąd uznał za chybione i niepolegające na prawdzie. Pozwany poza samymi twierdzeniami nie zdołał wykazać zasadności przyjętego stanowiska. Wykazanie tej okoliczności – jako ograniczającej zakres odpowiedzialności pozwanego – na zasadzie art. 6 k.c. obciążało więc pozwanego (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 1994 r., III CZP 107/94, OSNC 1995, nr 1, poz. 15, a także wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 9 czerwca 2015 r., VI ACa 1179/14, LEX nr 1765975). Po pierwsze przeprowadzone w sprawie postępowanie wykazało, iż w uprawach powódki doszło do wskazanych przez nią szkód na skutek zdarzeń objętych gwarancją ubezpieczenia, za które odpowiedzialność ponosi pozwany. Ponadto Sąd ustalił, iż wysokość zaistniałych szkód przy uwzględnieniu warunków OWU umów ubezpieczenia wynosi 61 200 zł.

Uwzględniając powołane wyżej okoliczności w szczególności wnioski wskazane w opinii biegłego doszło do szkody w majątku powódki, za co odpowiedzialność ponosi pozwany. Nadto powódka zdołała w sposób wystarczający wykazać wysokość swego roszczenia. W konsekwencji za opinią biegłego należało przyjąć, że wysokość należnego powódce z tytułu odszkodowania zamyka się kwotą 61.200,00 zł (przy uwzględnieniu powierzchni –0,5 ha, określonych w polisie: wydajności deklarowanej 40 t/ha, przy cenie rynkowej 2.000 zł, na deklarowaną sumę ubezpieczenia 40.000,00 zł i uwzględniającego udział własny wynoszący 10 %.

Wobec czego żądanie powódki podlegało w całości uwzględnieniu.

O odsetkach z tytułu opóźnienia Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c., a także art. 817 § 1 k.c. Z tej regulacji wynika, że zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego zawiadomienia o szkodzie (co pozostawało bezsporne w sprawie). W niniejszej sprawie pozwany nie wykazał, że wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania nie było możliwe w tym terminie (art. 817 § 2 k.c. a contrario). Pozwany jest podmiotem profesjonalnym, posiada fachową obsługę i dostęp do opinii specjalistów, co do zasady należy więc przyjmować możliwość ustalenia prawidłowej wysokości przedmiotowego odszkodowania już w toku postępowania prowadzonego przez niego w następstwie zawiadomienia o szkodzie, w celu jej likwidacji (por. np. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2018 r., IV CSK 348/17, LEX nr 2570470, a także wyrok tego Sądu z dnia 18 stycznia 2018 r., V CSK 142/17, LEX nr 2455743).

O kosztach orzeczono zgodnie z treścią art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 99 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu i zasądzono z tego tytułu od pozwanego na rzecz powódki kwotę 5719 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 5 400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, stanowiącego wynagrodzenie pełnomocnika powoda w osobie radcy prawnego ustalone w oparciu o § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.), 500 zł opłaty sądowej od pozwu, 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Powinno być 5917 zł.

O nieuiszczonych kosztach sądowych Sąd orzekł w pkt II wyroku na podstawie art. 113 ust. 1 i art. 83 ust. 1 i 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005r. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. nakazując pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Kielcach kwotę 3.259,79 zł, a koszty te wyniknęły z uwagi na tymczasowe wypłacenie z sum Skarbu Państwa części wynagrodzenia biegłego.

Sędzia Anna Jermak

ZARZĄDZENIE

1. Odnotować uzasadnienie wyroku;

2. Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego.

Sędzia Anna Jermak