Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kielcach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 stycznia 2025 roku

Sąd Rejonowy w Kielcach I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	sędzia Renata Rosiak-Doroz
Protokolant:	st. sekr. sąd. Anna Kamińska

po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2025 roku w Kielcach

na rozprawie

sprawy z powództwa P. P.

przeciwko Towarzystwo (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda P. P. kwotę 2.304,27 zł (dwa tysiące trzysta cztery złote 27/100 groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 12 czerwca 2023 roku do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda P. P. kwotę 602,13 zł (sześćset dwa złote 17/100) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

IV.  nakazuje pobrać od powoda P. P. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Kielcach kwotę 617,00 zł (sześćset siedemnaście złotych 00/100) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;

V.  nakazuje pobrać od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Kielcach kwotę 923,57 zł (dziewięćset dwadzieścia trzy złote 57/100) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

sędzia Renata Rosiak-Doroz

Sygn. akt I C 249/24 upr

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym w dniu 14 grudnia 2023 roku powód P. P. domagał się zasądzenia od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. kwoty 3 843,27 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 12 czerwca 2023 roku do dnia zapłaty tytułem częściowego odszkodowania za naprawę pojazdu V. (...) uszkodzonego w zdarzeniu z dnia 11 maja 2023 roku. Nadto wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania wskazał, że w dniu 11 maja 2023 roku doszło do zdarzenia, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki V. (...) o nr rej. (...) należący do A. S.. Sprawca zdarzenia był ubezpieczony u pozwanego. W toku postępowania likwidacyjnego pozwany uznał swoją odpowiedzialność co do zasady, niemniej jednak bezpodstawnie zaniżył wysokość należnego odszkodowania z tytułu naprawy rzeczonego pojazdu i wypłacił jedynie kwotę 2 107,72 zł brutto. Poszkodowany celem weryfikacji zasadności wypłaconej kwoty odszkodowania zwrócił się do powoda, który to wycenił odszkodowanie na kwotę 5 950,99 zł brutto. W ocenie powoda powyższa kwota stanowi celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy pojazdu poszkodowanego w związku z przedmiotowym zdarzeniem. Z ostrożności procesowej, powód podniósł, że dochodzi niniejszym pozwem niższej kwoty odszkodowania, pozostawiając do oceny biegłego wyliczenie rzeczywiście poniesionej szkody w z w/w zdarzeniem. Legitymację czynną powód wywodzi z dokonanej z poszkodowanym A. S. cesji wierzytelności. (k. 2-5)

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 22 grudnia 2023 roku, sygn. akt VIII Nc 1901/23, Sąd Rejonowy w Kielcach w całości uwzględnił żądanie pozwu.
Od powyższego nakazu zapłaty pozwany Towarzystwo (...) z siedzibą w W. złożył sprzeciw, wnosząc o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany wskazał, że wypłacona dotychczas kwota w wysokości 2 107,72 zł jest adekwatna do zaistniałych szkód, zaś dalej idące roszczenie jest niezasadne. Pozwany podniósł, że rozmiar szkody został ustalony w sposób rzetelny i prawidłowy, stosownie do okoliczności sprawy, w tym z uwzględnieniem wieku i stopnia wyeksploatowania pojazdu poszkodowanego. Podniósł, że odszkodowanie zostało ustalone zgodnie z wytycznymi Komisji Nadzoru Finansowego z lipca 2022 roku, które to pozwalało na zastosowanie części kategorii P i (...). W ocenie pozwanego poszkodowany decydując się na naprawę pojazdu winien otrzymać odszkodowanie jedynie poniesionych wydatków. Wskazał, że zgodnie z najnowszym orzeczeniem Sądu Najwyższego żądanie odszkodowania wyliczonego jako nieponiesione koszty przyszłej naprawy pojazdu jest wykluczone, gdy naprawa jest niemożliwa co ma miejsce np. w razie zbycia pojazdu w stanie uszkodzonym lub jego uprzedniego naprawienia. Końcowo zarzucił, że poszkodowany przyczynił się do zwiększenia rozmiarów szkody poprzez brak zainteresowania propozycją naprawy pojazdu za cenę wynikającą z kosztorysu nr (...). (k.30-34)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11 maja 2023 roku doszło do zdarzenia, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki V. (...) o nr rej. (...) należący do poszkodowanego A. S.. Odpowiedzialność odszkodowawczą za szkodę w tym pojeździe poniosło Towarzystwo (...) z siedzibą w W., które w chwili zdarzenia obejmowało ochroną ubezpieczeniową sprawcę szkody w ramach umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych OC. Pozwany przyjął na siebie odpowiedzialność za skutki zdarzenia, przeprowadził postępowanie likwidacyjne pod nr szkody (...) i wypłacił kwotę 2 107,72 zł tytułem należnego odszkodowania.

/okoliczności bezsporne, potwierdzone aktami szkody na płycie CD – k.60/

Powód na zlecenie poszkodowanego sporządził prywatną kalkulację naprawy uszkodzonego pojazdu w oparciu o system A., w drodze którego oszacowano koszt naprawy na kwotę 5 950,99 zł.

dowód: kosztorys naprawy nr 445 z dnia 22.05.2023 r. (k. 12-14)

Decyzją z dnia 6 czerwca 2023 roku pozwany przyznał poszkodowanemu kwotę 1 755,55 zł tytułem odszkodowania za szkodę z dnia 11 maja 2023 roku.

Decyzją ostateczną z dnia 12 czerwca 2023 roku w związku ze zgłoszonymi przez poszkodowanego uwagami, pozwany przyznał odszkodowanie w kwocie 352,17 zł.

Łączna wysokość odszkodowania wypłaconego poszkodowanemu wynosiła 2 107,72 zł.

dowód: : decyzja z dnia 06.06.2023 r. (k. 37) decyzja ostateczna z dnia 12.06.2023 r. (k. 38)

W dniu 1 sierpnia 2023 roku poszkodowany A. S. zawarł z P. P., prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...) z siedzibą w W., umowę cesji wierzytelności, na podstawie której przelał wierzytelność z tytułu odszkodowania (z wyłączeniem dotychczas otrzymanej kwoty) wraz z wszelkimi prawami z nią związanymi wynikającymi ze szkody z dnia 11 maja 2023 roku, w wyniku której uszkodzeniu uległ pojazd marki V. (...) o nr rej. (...), za którą odpowiedzialne jest towarzystwo (...). Jednocześnie poszkodowany oświadczył, że nie jest podatnikiem VAT.

dowód: umowa cesji wierzytelności z dnia 01.08.2023 r. (k. 9-9v.), oświadczenie VAT (k.11)

Tego samego dnia tj. 1 sierpnia 2023 roku, poszkodowany poinformował pozwane towarzystwo o dokonanej cesji wierzytelności.

dowód: pismo z dnia 01.08.2023 r. (k. 10)

Uwzględniając fakt, że opiniowany pojazd był odbudowywany po poprzednich szkodach (szkoda całkowita) z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością przy użyciu części oryginalnych używanych lub też części kwalifikowane do wymiany były naprawiane, to zastosowanie do naprawy pojazdu części używanych ma pełne uzasadnienie.

Celowy i ekonomicznie uzasadniony koszt naprawy uszkodzeń pojazdu V. (...) o nr rej. (...) powstałych w dniu 11 maja 2023 roku z uwzględnieniem części zamiennych oryginalnych używanych, technologii producenta i ocen robocizny stosowanych w warsztatach naprawczych na rynku lokalnych winien wynosić 4 411,49 zł brutto (netto 3 586,58 zł).

dowód: opinia biegłego sądowego M. S. (k. 98-111),

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci dowodów z dokumentów. Powołanym dokumentom, sąd w całości dał wiarę, albowiem nie wzbudziły one wątpliwości co do swojej prawdziwości i autentyczności, nadto nie zostały przedstawione żadne dowody i okoliczności, które podważyłyby wiarygodność zgromadzonych w sprawie dokumentów.

Wskazać również należy, że zgodnie z treścią art. 229 i 230 k.p.c., okoliczności bezsporne w ogóle nie wymagały wykazywania ich prawdziwości za pomocą dowodów, albowiem zostały przez strony wprost przyznane, bądź też nie zostały zaprzeczone, co zostało przez Sąd ocenione zgodnie z regułami wskazanymi w powołanych przepisach.

Nader miarodajnym dowodem w sprawie okazała się opinia biegłego z zakresu techniki samochodowej M. S.. Opinia odzwierciedla staranność i wnikliwość w badaniu zleconego zagadnienia, wyjaśnia wszystkie istotne okoliczności, podaje przyczyny, które doprowadziły do przyjętej konkluzji, a równocześnie jest poparta głęboką wiedzą i wieloletnim doświadczeniem zawodowym biegłego. Jednocześnie opinii tej nie podważają pozostałe dowody.

Sąd pominął wniosek dowód z zeznań świadka A. S. z uwagi na niestawiennictwo świadka oraz fakt, iż dalsze wzywanie go na kolejny termin rozprawy prowadziłoby do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania.

Nadto Sąd oddalił wniosek dowodowy pełnomocnika powoda o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego jako zmierzający do przedłużenia postępowania oraz z uwagi na fakt, że w sprawie jest opinia główna oraz dwie opinie uzupełniające sporządzone przez biegłego M. S., które są jasne i rzetelne, a fakt niezadowolenia strony z treści opinii niekorzystnej dla niej nie jest wystarczającym powodem do dalszego prowadzenia postępowania dowodowego.

Sąd zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 822 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

Zgodnie z treścią art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 473 ze zm.), z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia.

Z przepisów kodeksu cywilnego oraz ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych wynika, że naprawienie szkody przez ubezpieczyciela może polegać tylko na zapłacie odpowiedniej sumy pieniężnej, nawet więc gdy poszkodowany wybiera naprawienie szkody przez przywrócenie do stanu poprzedniego, to świadczenie zakładu ubezpieczeń sprowadza się do wypłaty sumy pieniężnej. Skoro ma ona jednak pełnić taką samą funkcję jak przywrócenie do stanu poprzedniego, to wysokość tego odszkodowania powinna pokryć wszystkie celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki niezbędne do przywrócenia stanu poprzedniego uszkodzonego pojazdu. Przywrócenie zaś stanu poprzedniego uszkodzonego pojazdu wiąże się z reguły z koniecznością wymiany niektórych jego elementów, które uległy zniszczeniu. Niejednokrotnie części samochodu, uszkodzone w czasie zdarzenia wyrządzającego szkodę, były już eksploatowane. Przywrócenie do stanu poprzedniego oznacza, że pojazd ma być sprawny technicznie i zapewnić poszkodowanemu komfort jazdy w takim stopniu jak przed zdarzeniem.

Spór pomiędzy stronami sprowadzał się do ustalenia wysokości szkody powstałej w pojeździe poszkodowanego, niewykazania przez powoda realnych kosztów naprawy, w oparciu jedynie na hipotetycznej kalkulacji w tym zakresie oraz przyczynienia się powoda do zwiększenia rozmiarów szkody poprzez brak zainteresowania propozycją naprawy pojazdu oferowaną przez pozwanego.

Pozwany wskazał, że poszkodowany miał możliwość naprawy pojazdu za cenę wskazaną w kosztorysie pozwanego. Pozwany wskazał dane kontaktowe do podmiotów współpracujących w związku z czym zarówno poszkodowany mógł wykonać naprawę za cenę niższą niż wynikająca z hipotetycznego wyliczenia dołączonego do pozwu, co w pełni uzasadnia stawiany przez pozwanego zarzut przyczynienia się poszkodowanego do zwiększenia rozmiarów szkody. Pozwany zaznaczył również, że zgodnie z najnowszym orzecznictwem Sądu Najwyższego żądanie odszkodowania wyliczonego jako nieponiesione koszty przyszłej naprawy pojazdu jest wykluczone, gdy naprawa jest już niemożliwa, co ma miejsce np. w razie zbycia pojazdu w stanie uszkodzonym lub jego uprzedniego naprawienia.

W tym miejscu zauważyć jednak należy, że przepis art. 233 § 1 k.p.c. gwarantuje samodzielność i niezawisłość sądu w dokonywaniu oceny materiału dowodowego. Natomiast przez brak niezawisłości rozumie się bowiem sytuację, w której sędzia pozostawałby zależny od różnorodnych wpływów i wskazówek ubocznych, ulegał wpływom w zakresie wydawanych postanowień oraz wyroków i innych czynności zmierzających do rozstrzygnięcia rozpoznawanej sprawy.

Mając na względzie niezawisłość oraz samodzielność, Sąd w pełni popiera utrwaloną linię orzecznictwa Sądu Najwyższego, odmienną do tej wskazanej przez pozwanego, zgodnie z którą poszkodowany ma prawo dokonania wyboru warsztatu, któremu zleci naprawę samochodu, o ile koszty naprawy wyliczone przez ten warsztat będą konieczne i ekonomicznie uzasadnione, a stosowane stawki robocizny będą mieścić się granicach stawek stosowanych na lokalnym rynku. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 13 czerwca 2003 r. (III CZP 32/03) poszkodowanemu przysługuje wybór odpowiedniego warsztatu naprawczego, któremu powierzy on dokonanie naprawy uszkodzonego pojazdu. Warsztaty te mogą posługiwać się różnymi cenami w zakresie tych samych lub podobnych prac naprawczych. Co więcej, ceny te mogą odbiegać w odpowiedniej skali od cen stosowanych przez warsztaty naprawcze działające na odpowiednim rynku lokalnym (np. na terenie określonego miasta lub gminy). Jak wynika z wyżej przytoczonych regulacji poszkodowany miał prawo do samodzielnego wyboru warsztatu naprawczego jak i sposobu oraz zakresu naprawy.

Z powyższych względów sąd uznał, że odszkodowanie winno rekompensować poszkodowanemu stratę majątkową, ale to od poszkodowanego zależy, czy doprowadzi pojazd do stanu jak sprzed szkody, czy też zrezygnuje z prawidłowej technologii naprawy uszkodzeń pojazdu i jedynie częściowo („chałupniczo”), naprawi pojazd, a część odszkodowania „zachowa” dla siebie, czy też w ogóle zrezygnuje z naprawy pojazdu. Odszkodowanie winno być bowiem – nawet hipotetycznie – ustalone na takim poziomie, aby pozwalało na doprowadzenie pojazdu do stanu jak sprzed szkody, na zasadach rynkowych. Nie może przy tym osoba, która nie zdecydowała się na naprawę pojazdu, pozostawać w gorszej sytuacji w stosunku do właściciela, który na taką naprawę zdecydował się w miejscu wskazanym przez ubezpieczyciela czy też według jego kalkulacji (w drugim przypadku poszkodowany uzyskuje pełną restytucję, zaś w pierwszym może liczyć jedynie na częściowe wyrównanie szkody), skoro odszkodowanie w obu przypadkach winno wyrównywać wysokość szkody rozumianej in genere, w odniesieniu do rynku, a nie indywidualnych porozumień. Oczywistym też jest, że poszkodowany nie ma obowiązku kupowania cen części w punkcie wskazanym przez ubezpieczyciela.

Powyższe oznacza, iż powód miał pełne prawo domagania się zapłaty odszkodowania w wysokości kosztorysowych kosztów naprawy jej pojazdu. Zwrócić jednak należy uwagę na fakt, że samochód poszkodowanego był już przed przedmiotową szkodą naprawiany – był odbudowywany po poprzednich szkodach, z których jedna była nawet szkodą całkowitą. Zasady logicznego myślenia i zwykła życiowa racjonalność zachowania nakazuje wnioskować, że do naprawy samochodu odbudowanego po szkodzie całkowitej, samochodu wiekowego (pojazd miał 15 lat) stosuje się części używane, lub naprawia się poszczególne elementy. Nieracjonalne jest zaś używanie części nowych.

Aby ustalić wysokości należnego powodowi odszkodowania koniecznym było ustalenie rzeczywistej wysokości kosztów naprawy uszkodzeń samochodu marki V. (...). W tym celu sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej M. S..

Biegły wyjaśnił, że w procesie naprawczym pojazdu V. (...) uzasadnione zastosowanie ma użycie części oryginalnych używanych. Opiniowany pojazd był odbudowywany po poprzednich szkodach (szkoda całkowita) z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością przy użyciu części oryginalnych używanych lub części kwalifikowane do wymiany były naprawiane. Dlatego też, naprawa z wykorzystaniem części używanych pozwoli na doprowadzenie pojazdu do stanu jak sprzed szkody, czyli do stanu poprzedniego.

Sąd w pełni podziela wnioski płynące z powyższej opinii. Zauważyć bowiem należy, iż opinia biegłego podlega, jak inne dowody, ocenie według art. 233 § 1 k.p.c., lecz co odróżnia ją pod tym względem, to szczególne dla tego dowodu kryteria oceny, które stanowią: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen, a także zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej (postanowienie SN z dnia 7 listopada 2000 r., I CKN 1170/98, OSNC 2001, nr 4, poz. 64). Specyfika oceny tego dowodu wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana była przez Sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych, w istocie tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia i wiedzy powszechnej. Nadaje to pierwszorzędne znaczenie, przy tej ocenie, kryterium poziomu wiedzy biegłego, którą niewątpliwie posiada. Powyższa opinia sporządzona została w sposób rzetelny, w oparciu o zebraną w sprawie i przedstawiony materiał dowodowy. Treść opinii wskazuje, iż biegły, sporządzający opinię dysponuje fachową i specjalistyczną wiedzą, przydatną do dokonywania ustaleń faktycznych w sprawie. Zawarte w opinii konkluzje były konkretne i przekonujące, stąd Sąd podzielił wnioski z niej płynące.

W tym stanie rzeczy biegły sądowy M. S. ustalił koszt naprawy pojazdu poszkodowanego na kwotę 4 411,49 zł

Poprzestając zatem na kwocie 4 411,49 zł jako kosztach przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody i mając na względzie, że w postępowaniu likwidacyjnym została wypłacona kwota 2 107,22 zł, do wyrównania szkody przysługuje powodowi kwota 2 304,27 zł (pkt I wyroku).

Kwotę przekraczającą 4 411,49 zł sąd uznał za niezasadnie dochodzoną, jako przekraczającą ekonomicznie uzasadnione i celowe koszty naprawy samochodu i w tym zakresie oddalił powództwo (pkt II wyroku).

Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 4 411,49 zł od dnia 12 czerwca 2023 do dnia zapłaty ustalając termin wymagalności odsetek w oparciu o przepis art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2023 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycielu Komunikacyjnych na 30 dni od daty zgłoszenia szkody.

O kosztach procesu sąd orzekł w oparciu o normę art. 100 k.p.c., rozdzielając je stosunkowo stosownie do wyniku sporu. Powództwo uwzględniono w 59,94 %. Po stronie powoda powstały koszty procesu w kwocie 1617 zł na którą złożyły się: 200 zł – opłata od pozwu, 17 zł – opłata skarbowa od pełnomocnictwa, 500 zł – zaliczka wpłacona przez powoda, 900 zł – wynagrodzenie dla reprezentującego powód fachowego pełnomocnika ustalona na podstawie § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie. Z kolei po stronie pozwanej który wygrał proces w 40,06%, powstały koszty w wysokości 917,00 zł które obejmowały wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym, ustalone na podstawie § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych w wysokości 900 złotych, opłatę skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych. Po wzajemnym skompensowaniu należnych stronom kosztów procesu, oraz uwzględnieniu obciążenia pozwanego obowiązkiem zwrotu kosztów sądowych, na rzecz powoda zasądzona powinna być kwota 602,13 zł

Zgodnie z art. 83 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, jeżeli przepisy ustawy przewidują obowiązek działania i dokonywania czynności połączonej z wydatkami z urzędu, sąd zarządzi wykonanie tej czynności, a kwotę potrzebną na ich pokrycie wykłada tymczasowo Skarb Państwa. Dotyczy to także dopuszczenia i przeprowadzenia przez sąd z urzędu dowodu niewskazanego przez stronę. W orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie sąd orzeka o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113 ustawy, a więc obciążając nimi strony przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Nieuiszczonymi kosztami sądowymi w niniejszej sprawie jest kwota 1540,06 zł na którą złożyły się wynagrodzenia biegłego M. S. za sporządzenie opinii w niniejszej sprawie oraz dwóch opinii uzupełniających wypłacone tymczasowo z sum budżetowych Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kielcach (k. 112, k.132, k. 160), a którymi obciążył stosowanie do wyniku sporu, powoda w wysokości 617 zł (40,06% przegranej) oraz pozwanego w wysokości 923,57 zł (59,94 % przegranej), o czym orzeczono w punkcie IV wyroku.

sędzia Renata Rosiak-Doroz